Doorvaren na het zomerseizoen

Doorvaren na de zomer

Varen in november, december of zelfs in januari. Werken dan de bruggen wel? En waar kun je leuk overnachten en lekker eten? VVV Waterland van Friesland wil het doorvaren na het zomerseizoen promoten. Op de website van de VVV is dan ook veel informatie te vinden onder het thema ‘doorvaren’. Maar wat heeft dat met ons te maken? Dat zit zo:

Varen buiten het zomerseizoen

VVV Waterland van Friesland heeft ons als fervent watersporters gevraagd of we willen ervaren hoe het is om te doorvaren na het zomerseizoen. En dat doen we natuurlijk graag! We krijgen een compleet reisprogramma voorgeschoteld met een huurboot, evenementen onderweg, restaurants en, niet onbelangrijk, jachthavens waar we comfortabel kunnen overnachten. Waterland van Friesland en diverse ondernemers sponseren de tocht. Mooi voor ons. Maar we willen wél graag onafhankelijk verslag kunnen doen. Gelukkig krijgen we volledige redactionele vrijheid. We zijn nieuwsgierig en hebben er zin in! Lees hieronder ons verslag. Natuurlijk hebben we er ook een video van gemaakt. En hoe het zit met de bruggen? Lees verder!

In deze video kun je bekijken hoe het gaat met de bruggen buiten het zomerseizoen

Vertrek uit Sneek

Op een vrijdagochtend in november staan we om 10.00 uur op de stoep bij Aquanaut Yachtcharter in Sneek, waar we een huurschip meekrijgen voor het weekend. Het is de Centaurus, een 11.15 meter lange Drifter 350 OC, met ruimte voor twee tot vier personen. Heel geschikt voor doorvaren na het zomerseizoen want de boot heeft dubbele beglazing en een uitstekende kachel. Nadat we onze spullen aan boord hebben gebracht, krijgen we de vaarinstructie. Voor ons de korte variant, maar als je wat minder ervaren bent helpen de mensen van Aquanaut je met alles op weg.

Brugbediening vaarwegtelefoon

Bijna alle bruggen waar je als watersporter mee te maken hebt bij het doorvaren na het zomerseizoen worden in de periode van 1 november tot en met 31 maart alleen op afroep bediend. Dat kan op doordeweekse dagen door de vaarwegtelefoon van de provincie Fryslân minimaal 2 uur voor de gewenste brugbediening te bellen (058 292 58 88). Een dag van tevoren bellen mag ook.

Maandag t/m vrijdag is de vaarwegtelefoon bereikbaar tussen 08.30 en 16.00 uur. Wil je dat ook op zaterdag bruggen voor je geopend worden, dan moet je dat voor vrijdag 16.00 uur doorgeven. Op zondag worden veel bruggen niet bediend. Welke wel en welke niet kun je hier vinden. 

Bij het doorgeven van de gewenste openingen moet je ook een tijdstip aangeven omdat er maar een paar brugwachters zijn, die speciaal voor jou naar de bruggen rijden. Dat betekent dat je goed moet plannen. 

Geïrriteerde brugwachter

Meteen na de vaarinstructie vertrekken we vanuit de jachthaven richting de Stadsgracht. Bij de eerste brug van de dag, de Woudvaartbrug, staat de brugwachter al op ons te wachten. Hij is wat geïrriteerd. Het blijkt dat hij dacht dat we om elf uur zouden arriveren, terwijl wij er heilig van overtuigd zijn de dag ervoor met de mevrouw van de vaarwegtelefoon kwart over elf te hebben afgesproken. De brugwachter geeft aan dat hij met z’n collega’s moet racen om alle brugbedieningen op tijd te kunnen doen. Gelukkig opent hij de brug wel voor ons. En kort daarna ook de Lemmerbrug aan de voet van de Waterpoort. Wel worden we gemaand vlot door te varen.

Weinig motorgeluid

We varen voorbij de Waterpoort richting IJlst. De Centaurus vaart prima. Lekker weinig motorgeluid, stabiel in het water. Maar we missen wel het directe contact met buiten, zoals we dat op onze Canicula beleven. Die heeft een stoffen kap en ligt wat lager in het water. En op de plek waar op onze boot een stoel staat voor de bijvaarder, heeft deze Centaurus een keuken. Maar elk nadeel heeft zijn voordeel, het is toch te koud om het water te voelen spetteren, het is heerlijk warm binnen en de bijvaarder – lees Marieke – kan fijn in de keuken de hapjes verzorgen.

Wachten…

We komen mooi op tijd aan bij de Geeuwbrug in IJlst en kijken reikhalzend uit of we al een brugwachter zien. Maar de lichten staan op dubbel rood en we zien van alles, maar geen brugwachter. We wachten vijf minuten, tien minuten, een kwartier. Na twintig minuten bellen we maar met de vaarwegtelefoon en krijgen weer een vriendelijke mevrouw aan de telefoon. Ze probeert meteen de brugwachter te bereiken maar krijgt geen contact. Volgens haar gaat het toch echt goedkomen en met die belofte beëindigen we ons gesprek. Uiteindelijk verschijnen er na drie kwartier niet één, maar zelfs twee brugwachters. De laatste brug die we moeten passeren, in Osingahuizen, beloven ze ook te komen bedienen. Ze rijden eerst nog even naar Woudsend voor een brugbediening daar. Zo hebben wij onderweg nog even de tijd om te dronen.

Blij verrast

Op het moment dat wij de brug van Osingahuizen naderen gaat-ie al omhoog. De brugwachters reageren blij verrast als ze van ons horen dat het laatste brug van onze dag is. Na Osingahuizen gaan we stuurboord uit de Jeltesloot in en komen al snel op het Heegermeer.

Marboei

In heel Friesland liggen geel-blauwe boeien die zijn gekroond met een ring. Aan die ring kun je je boot vastmaken voor een rustig nachtje midden op het water. Ook in het Heegermeer liggen er een paar. Wij bekijken onderweg Marboei 63. Dit is één van de boeien waaraan een gedicht gekoppeld is en wordt daarom een poëtische ankerplaats genoemd. Bij MB 63 hoort een gedicht van Ellen Deckwitz, op deze website kun je ‘m en alle andere gedichten lezen. Op de site staan trouwens ook prachtige foto’s van de Friese meren!

Rakkenpolle

Op een steenworp afstand van de poëtische aanlegplaats en vlak voor de kust van Heeg ligt het eilandje Rakkenpolle waar je ook prima kunt overnachten. Wij leggen er even aan om met de drone opnames van de omgeving te maken. Na deze pauze varen we door naar Woudsend. We leggen aan bij jachthaven de Rakken die grenst aan de dorpskern van Woudsend. De jachthaven heeft veel voorzieningen – zelfs huurauto’s! – die ook buiten het vaarseizoen beschikbaar zijn. Langs de Woudsenderrakken hebben we mooi zicht op alles wat door de vaart komt. Dat is natuurlijk wel wat minder dan we gewend zijn, want niet iedereen heeft het doorvaren na het zomerseizoen al ontdekt, maar we zien toch een enkel bootje voorbij varen.

Elf stegen

Met z’n ligging langs de Ee, de Woudsenderrakken en de Wellesloot is Woudsend een echt waterdorp, dat wordt doorsneden door smalle stegen. Een paar van die doorgangen waren ooit bevaarbaar, maar dat is al heel lang geleden. We gaan op pad met gidsen Catharina en Tonnie, die ons de mooiste plekken van de Elfstegentocht laten zien. Met veel enthousiasme vertellen ze de leukste verhalen, waarvan er ééntje nogal stinkt.

Tulpenmest

Dat is het verhaal van de tonnetjes, uit de tijd dat er nog geen riool was aangelegd. Die tonnetjes werden elke week geleegd aan de overkant van de Ee, tegenwoordig een stukje gras waar je leuk kunt aanleggen, maar vroeger dus een stinkende vuilstort. Met de komst van het riool werd de stort opgeruimd en de inhoud naar Noord-Holland gebracht. Daar werden de uitwerpselen als meststof gebruikt voor de tulpenteelt. De inwoners van Woudsend claimen dan ook dat de tulpen daar zo mooi groeien dankzij hun mest.

Op de website van de Elfstegentocht zijn nog veel meer verhalen te vinden. Maar je kunt nog beter zelf op stap gaan in dit mooie dorp.

Een passie voor vis

Eten doen we ’s avonds bij restaurant Vis en Meer. Eigenaren Sjouke en Maya hebben een passie voor vis, maar draaien hun hand ook niet om voor een vleesgerecht. Door de vriendelijke bediening en een paar heerlijke visgerechten worden we echt in de watten gelegd. Het is dan ook niet zomaar een restaurant, want Vis en Meer is al in 2014 opgenomen in de gids Lekker500 en in 2018 ook toegetreden tot Fryslân Culinair. Wij komen geregeld in Woudsend, maar hadden dit restaurant niet eerder zelf ontdekt. Beetje dom en ons zien ze beslist terug. Na het eten lopen we naar de Centaurus en genieten we nog even na van de dag. Tot dusverre bevalt dat doorvaren na het zomerseizoen ons prima. Dus morgen DOORVAREN maar.

Lees hier meer over aanleggen in Woudsend

Ontbijt

We worden ’s morgens wakker met regen, maar tegen de tijd dat we verse broodjes kunnen halen bij de bakker is het gelukkig weer droog. Het is niet ver lopen naar Bakkerij Visser, want de zaak zit zo’n beetje om de hoek van de jachthaven, waar de straat Op’e Romte heet. Heerlijk zo’n verse bakker in het dorp. Wij doen ons tegoed aan een smakelijk koffiebroodje en een speciaal voor ons warm gemaakt ham-kaas broodje.

Brugwachter paraat

We halen de walstroom binnen en gaan met een goed gevulde maag weer op stap. We arriveren om klokslag 10.00 uur, de afgesproken tijd, bij de Hellingbrêge in Woudsend, waar de brugwachter al paraat staat. Na deze vlotte doorvaart gaan we richting het Slotermeer. Na drie kwartier bereiken we zoals gepland, de Nieuwe Langebrug in Elfstedenstadje Sloten. Ook daar gaat de doorvaart gesmeerd. We leggen aan bij de Lemsterpoort, restant van de vroegere verdedigingswerken. De deuren van de waterpoort gingen ’s avonds op slot, maar tegenwoordig kun je er naar hartelust doorheen varen. Wel met een boot van max ongeveer een meter hoog, in verband met de brug aan de noordkant.

Draaiende molen

Pal naast de waterpoort, boven op een bastion van de stadswal, staat korenmolen de Kaai uit 1755 te draaien. Deze zaterdagochtend is de molen open voor bezoek en daar maken we graag gebruik van. Molenaar Tanja Kombrink geeft ons een rondleiding en vertelt mooie verhalen over de molen en wat er allemaal bij komt kijken om het graan te malen. Thuisbakkers kunnen er terecht voor diverse soorten meel en bloem. De molen van Sloten is vaak op zaterdag open. Als de molen gesloten is, wordt dat aangegeven op de Facebook-pagina van molen De Kaai.

   

Vriendelijk vestingstadje

Na het molenbezoek wandelen we door het vriendelijke vestingstadje. Het is dan wel de kleinste van de Friese Elfsteden, maar vroeger zeker niet de onbelangrijkste, want je moest er doorheen varen op weg van en naar de Zuiderzee. Sloten wordt daarom ook wel sleutelstad genoemd.

Lees hier meer over aanleggen in Sloten

Snelweg van de binnenvaart

Na de lunch vertrekken we uit Sloten en gaan op pad richting Joure. We varen een klein stukje naar het zuiden over De Ie, daarna bakboord uit door de Wâldsleat, over het Brandemar en dan de Hjerringsleat in, die eindigt in de Grutte Brekken. Dwars door dit meer loopt het Prinses Margrietkanaal, de snelweg voor de binnenvaart tussen Lemmer en het Groningse Delfzijl. We wachten totdat de binnenvaartschepen voorbij zijn en steken dan over de Follegeasleat in. De Follegabrug aan het eind van die sloot kunnen we openen met de Watersport app.

Brugbediening watersport app

Sinds 2022 kunnen we bij het doorvaren na het zomerseizoen een aantal bruggen laten bedienen met de zogenaamde Watersport app. Naast de brugbediening biedt de app ook actuele informatie over vaarwegen, snelvaargebieden, trailerhellingen, actuele scheepvaartinformatie en nog veel meer. Nieuw is de navigatiefunctie en melding bij het passeren van grote vrachtschepen. Daarnaast geeft de app advies voor het varen over drukke vaarwegknooppunten. De app is nog in ontwikkeling. Mocht je informatie missen of andere opmerkingen hebben dan kun je daarvan melding in de app maken.

Dit zijn de bruggen die met deze app bediend worden, het is de bedoeling dat er komende jaren nog meer volgen. Van Harinxmakanaal: 1. Kiesterzijl 2. Frisiabrêge Franeker 3. Stationsbrug Franeker 4. Brug Dronryp 5. Brug Ritsumasyl.  Staandemastroute Leeuwarden – Grou: 6. Palma brêge Wergea 7. Tútsebrêge Wergea. 8.Gallebrêge Grou.  9. Rogsloot Warten 10. Zandsloot Terhorne 11. Brug Noorder Oudeweg bij Joure 12. Janesloot bij Langweer 13. Scharsterbrug 14. Sudergoabrêge Workum 15. Panhuysbrug Tjerkwerd 16. Warrebrug bij Tijnje. 17. Slauerhoffbrug Leeuwarden en 18. Brug Follega.

Even schrikken

Het is even schrikken als de app aangeeft dat er een technische storing is. Probeer het later nog eens, staat in het scherm. Later? Hoezo later? We zijn er nu! Maar precies op het moment dat we elkaar aankijken en proberen te bedenken wat we moeten doen, horen we het belgerinkel van de slagbomen die naar beneden gaan. Hij doet het!

Na de brug varen we het Tjeukemeer op, gaan onder de A-6 door en gaan dan bakboord uit naar het noorden, de Scharsterrijn in. Nadat we opnieuw onder de A-6 zijn doorgevaren, komen we uit bij Scharsterbrug. Ook hier kunnen we de Watersport app gebruiken voor de brugbediening, maar het gaat weer anders dan we verwachten, want de brug gaat al open nog voordat Pieter maar naar z’n mobiel kan kijken.

Joustersluis

De Scharsterrijn komt uit op de Langweerder Wielen, waar we stuurboord uit gaan. Meteen na de A-7 en de brug in de Noorder Oudeweg gaan we weer stuurboord uit, door de meestal openstaande Joustersluis. Aan het eind van de Jouster Zijlroede meren we af in de passantenhaven. Daar zijn in de winterperiode geen voorzieningen als sanitair en walstroom, maar met volle accu’s en een kachel die op diesel werkt, hebben we licht en zitten we er warmpjes bij.

Ook in Joure kun je lekker eten. Wij dineren in Grand-Café Het Tolhuis, dat in een prachtig karakteristiek pand zit, op een historische plek. Want de naam zegt het al, vroeger moest je er tol betalen om verder te mogen. Tegenwoordig hoeft dat natuurlijk niet meer maar kun je er kiezen uit allerlei gerechten gemaakt van dagverse streekproducten. We eten er goed van, want morgen staat ons weer een drukke dag te wachten. We gaan op stap met Max!

Kuieren met Max

Na het ontbijt en nog een kopje koffie, gaan we Joure in met Gildemeester Max Buis. Max is geboren en getogen naast de Tolhuisbrug en weet werkelijk alles over de plaats, die én geen dorp én geen stad is, maar een zogenoemde vlecke: een dorp met een stedelijk karakter. De rondwandeling van zo’n anderhalf uur heeft de aantrekkelijke naam Jouster Kuierke, waarbij je langs alle bezienswaardigheden komt: de gebouwen van koffiebrander Douwe Egberts, de Heremastate, de oude metaalwarenfabriek Keverling en niet te vergeten de toren, door de Jousters liefkozend de Jouster Toer genoemd.

Historische rechtbank

Op de eerste verdieping van de Toer bewonderen we de historische gerechtskamer. De uitkomst van zo’n rechtszaak werd aan het volk verkondigd door één van de drie luiken te openen, de ene voor vrijspraak, de tweede in geval van een straf en de derde als er een doodsvonnis was uitgesproken. Tja, andere tijden.

Lees hier meer over aanleggen in Joure

Koffie, klokken en koper

We gaan ook nog even naar Museum Joure. Een complex van tien oude fabriekjes in monumentale gebouwen: een Friese Klokkenmakerij, een koperfabriek en de eerst fabriek van Douwe Egberts. We zijn vaker in Joure geweest, maar kwamen dan niet verder dan het park bij de Heremastate, de supermarkt en de restaurants. We zijn daarom aangenaam verrast door alle verhalen die we krijgen voorgeschoteld. Er is veel meer te zien dan we dachten. Aan het eind van de middag nemen we afscheid van Max en van Joure en gaan met de boot terug richting Sneek.

Recreatieschap Marrekrite

Marrekrite onderhoudt in Friesland zo’n 34 km (!) aan vrije aanlegplaatsen midden in de natuur verdeeld over ongeveer 300 locaties. Wij maken er vaak gebruik van, want het is meestal heerlijk rustig. Je mag per keer maximaal drie dagen achter elkaar op zo’n plek overnachten. Je wordt wel geacht een Marrekritewimpel te voeren, die je hier kunt kopen. Bij veel van deze aanlegplaatsen zijn vuilcontainers geplaatst. Die worden geleegd door een milieuboot en zo haalt het recreatieschap per seizoen gemiddeld 175.000 kilo afval op. In de winterperiode zijn de meeste containers gesloten. Het is dan de bedoeling dat je je eigen afval zelf meeneemt naar een plek waar je het wel kwijt kunt. Overigens speelt ook Marrekrite in op het doorvaren na het zomerseizoen en leegt op steeds meer plekken ook in de winter de containers. 

Stabiel in het water

We varen terug naar de Joustersluis en gaan daarna naar stuurboord, de Noorder Oudeweg op, die even verder overgaat in de Goaïïngarypster Puollen. Hoewel er een stevige bries staat ligt de Centaurus lekker stabiel in het water. Van de golven merken we bijna niets. Om de Greate Griene heenvarend komen we terecht op het Sneekermeer.

Wintertaling en slobeend

Op het Sneekermeer aangekomen zien we één van de vogelrustgebieden voor de overwinterende vogels. Je kunt er de wintertaling, slobeend en het nonnetje aantreffen. Marrekrite legt geel-blauwe boeien in het water om deze gebieden te markeren. De vogelrustgebieden zijn ook te vinden in de Watersport app. Tussen 1 oktober en 1 april word je geacht niet in deze stukken te varen. Is niet erg, er is immers plenty vaarwater.

Niet bediend

We varen richting Sneek langs het starteiland. De natuurlijke neiging is rechtdoor over de Houkesleat naar Sneek. Maar deze bruggen worden in dit seizoen op zondag niet bediend. Ook niet op afroep via de vaarwegtelefoon. Daarom gaan we in zuidelijke richting het Prinses Margrietkanaal op. Even verder naar stuurboord over It Nau, de Witte Brekken en dan Sneek in over de Wâldfeart naar Aquanaut. En zo komt er een einde aan deze doorvaren na het zomerseizoen-trip.

Hoe vonden we het?

We hebben een heerlijk weekend gehad, met een heel prettige boot en we hebben het geen moment koud gehad. Op het water is het een stuk stiller dan in het reguliere seizoen, maar dat heeft beslist ook zijn eigen bekoring. De natuurbeleving is misschien zelfs wel groter dan in de zomer. Grote zwermen ganzen vliegen over, met een beetje mazzel zijn de rietpluimen witberijpt en het is heerlijk rustig.

Goed plannen

Vanwege de beperkte brugbediening moet je bij het doorvaren na het zomerseizoen je reis wel goed plannen. Op doordeweekse dagen moet je tenminste twee uur van tevoren bellen met de Vaarwegtelefoon voor brugbediening. Voor de zaterdag moet je de planning al op vrijdag doorgeven en op zondag worden de bruggen heel beperkt bediend. Het is daarmee iets minder vrij rondtrekken dan in het normale vaarseizoen, maar wij vonden het echt wel een grote service. Het is ook heel fijn dat steeds meer bruggen ter plekke geopend kunnen worden met de Watersport app.

Wat ons daarnaast opviel is dat er in alle Friese steden en andere plaatsen zo veel te zien en te beleven valt. En met de horeca zit het helemaal wel goed. Het overgrote deel is het jaar rond geopend. Kort gezegd, wij vonden het een prachtige tocht en kunnen het doorvaren na het zomerseizoen iedereen aanraden.

Assen, december 2022 Pieter en Marieke van de Canicula

Vond je de video leuk? Abonneer je hier gratis op ons YouTubekanaal, dan zie je de nieuwste video’s meteen!