De geschiedenis van het verloren eiland Schokland: het blijft intrigeren. Als ik ontdek dat we er vlakbij kunnen aanleggen, ben ik dan ook niet te houden: op de terugweg van onze vaarvakantie in Noord-Holland meren we aan in de jachthaven van Schokkerhaven langs de dijk in de Noordoostpolder.
Aanleggen in Schokkerhaven
Als we honderd jaar eerder waren langsgekomen, hadden we nog kunnen aanmeren in de haven van Emmeloord op Schokland. Maar omdat die inmiddels gedegradeerd is tot vijver midden in het polderland, gaan we aanleggen vlakbij Schokland, in Schokkerhaven. Het is een voormalige werkhaven van de Dienst Zuiderzeewerken, die gebruikt werd voor de aanleg van de Noordoostpolder. De haven is genoemd naar het voormalige eiland, dat is in ieder geval nog wat.
Prachtig uitzicht
De steigers en het sanitair zijn prima in orde. Rondom de haven staan mooie huizen, beetje jammer dat ze allemaal op elkaar lijken. Het havenkantoor van Marina Schokkerstrand staat pal naast de ingang aan landzijde, erboven zit restaurant Pier 16 dat bij mooi weer een prachtig uitzicht biedt over het Ketelmeer en een strandje. De bediening is super.
Naar Schokland
Volgens de Waterkaarten App zijn bij de jachthaven fietsen te huur. Jammer genoeg heeft een van beide fietsen een lekke band, waardoor er voor ons niets anders op zit om naar Schokland te lopen. Dat is met zo’n drie kilometer naar de zuidpunt prima te doen. Vanaf de zuidpunt is het dan nog een kilometer of twee naar de Middelbuurt, waar je in Museum Schokland een indruk krijgt van de ontstaansgeschiedenis en het leven op het eiland. Tijdens de wandeling kom je langs de fundamenten van de vuurtoren, de kerk van Ens en woonterp De Zuidert.
In deze video varen we van Knarland naar Friesland. Onderweg bezoeken we Schokland
Tussen Vecht en IJssel
Het is bijna niet voor te stellen, maar een paar duizend jaar geleden kon je nog helemaal niet aanleggen vlakbij Schokland. Dat lag toen nog tussen de Overijsselse Vecht en de Gelderse IJssel, bovenop een keileemrug uit een van de ijstijden, met daar weer bovenop een dikke laag veen. Na het ontstaan van de Zuiderzee bleef Schokland boven water en werd het een eiland. Maar door de aanhoudende stormvloeden werd het eiland steeds kleiner.
Armoede en hongersnood
Rond 1700 was het eiland al zó klein geworden dat er geen grond meer was voor het verbouwen van voedsel, of het houden van een paar koeien. In 1800 was het nog maar vier kilometer lang en nergens breder dan vijfhonderd meter. Omdat ook de visvangst steeds mislukte, heerste er armoede en zelfs hongersnood. Schokland werd afhankelijk van hulpacties onder de bevolking.
Schokkerbuurt
Uiteindelijk ging het niet langer: in 1859 moesten de Schokkers op last van koning Willem III hun eiland verlaten. De meeste mensen verhuisden naar het dorp Brunnepe bij Kampen, waar de Schokkerbuurt gebouwd werd. Een deel van deze Schokkerbuurt is nagebouwd in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. En heb je dat leuke eilandje naast de haven van Vollenhove wel eens bekeken? Op dat eiland stonden ooit de ruïnes van kasteel het Olde Huys, waartussen ook veel Schokkers gingen wonen na hun vertrek van het eiland.
Bekijk ook: Aanleggen in Blokzijl
Heb je tips of aanvullingen? We horen het graag!
Klik op een icoontje om de betreffende haven te bekijken
Marieke, Assen 2022