Verhalen

Blog: De Marker Wadden, waterplanten en een hel van een tocht

Honderden mensen hebben afgelopen week hun stem uitgebracht op de Marker Wadden. Een leuke stunt van Natuurmonumenten, die iedereen op deze manier alvast de gelegenheid gaf een kijkje te nemen bij het nieuwe eilandenrijk op een paar kilometer afstand van de Houtribdijk, de weg tussen Lelystad en Enkhuizen. Wat mij betreft de mooiste weg van Nederland, maar dat even terzijde.

De Marker Wadden op een ontwerptekening van ©Vista. Op de achtergrond de Houtribdijk.

Maar waarom worden die eilanden eigenlijk aangelegd? Hier het verhaal van onze tijdelijke buurvrouw in de jachthaven van Muiden, afgelopen zomer. Ze was even voor ons met man en zoon aangekomen. We lagen nog maar net vast toen ze begon te vertellen. Want ze hadden die dag een hel van een tocht gehad.

Als redelijk onervaren bootjesmensen hebben wij vanuit Friesland nog nauwelijks het IJsselmeer bevaren. Even snel van Workum naar Hindeloopen, of iets verder, van Stavoren naar Makkum. Met mooi weer, niet te veel wind en veilig langs de kust. Natuurlijk lonkt de overkant. Doen we volgend jaar, beloofden we onszelf afgelopen zomer. Gaan we lekker van Lemmer naar Enkhuizen, via de sluis het Markermeer op. Dan op familiebezoek in Hoorn en daarna nog een visje eten in Volendam. Heerlijk toch?

Totdat we die dag in Muiden het verhaal van onze tijdelijke buren hoorden. Nuchtere Friezen uit Makkum. Ze hadden een nachtmerrie beleefd tijdens hun vaartocht van Volendam naar Muiden. Hun boot was steeds langzamer gaan varen, totdat ze nauwelijks meer vooruit te krijgen was. Een paar keer achteruit slaan hielp maar voor heel even.

Naast, voor en achter hen werden onbestuurbaar geworden boten weggesleept door reddingboten.

Die lagen alvast klaar om watersporters te hulp te schieten. Zelf slaagden ze er nog maar net in met een slakkengang en klotsende oksels Muiden te bereiken. De oorzaak: grote trossen waterplanten in schroef en roer.

Wat is er aan de hand? Met de aanleg van de Afsluitdijk en de Houtribdijk is de natuurlijke balans van het Markermeer verstoord. Daardoor zijn er bijna geen vissen en schelpdieren meer. Dat is niet goed voor de trekvogels, maar ook niet voor de waterkwaliteit van het Markermeer. Het water is namelijk zo schoon dat de zon er gemakkelijk doorheen schijnt en de waterplanten tegen de klippen op groeien.

[stextbox id=”info” defcaption=”true” shadow=”false”]Wat feiten op een rij:

  • De aanleg van de Marker Wadden kost 75 miljoen euro
  • Het gaat om vijf eilanden van samen 750 hectare
  • Het eerste eiland, dat bestemd is voor bezoekers, kost 50 miljoen euro
  • Daar komen een jachthaven, een wandelpad en een strand
  • De overige vier eilanden zijn voor de natuur
  • Mogelijk komen er in de toekomst nog drie eilandengroepen bij
[/stextbox]

Gelukkig zijn inmiddels maatregelen genomen om het water weer wat viezer en minder aantrekkelijk voor waterplanten te maken. Er zijn gaten in de dijk gemaakt om zouter water uit het IJsselmeer binnen te krijgen en de Marker Wadden worden aangelegd voor meer vogels en vooral ook meer vogelpoep. Die poep moet het water troebel maken, zodat de zon er minder gemakkelijk door heen schijnt.

Pleisterplaats Marker Wadden voor meer vogels en vooral meer vogelpoep. Foto: Straystone Fotografie.

Maar deze zomer wordt het nog niet beter. We spraken tijdens Boot Holland 2017 in Leeuwarden met een vertegenwoordiger van Toeristisch Enkhuizen. “Het Markermeer op? Niet doen!”, was zijn boodschap. Jammer. Het had ons juist zo leuk geleken om dit jaar met de Canicula op familiebezoek te gaan in Hoorn. Voor ons, en voor vele watersporters met ons, zou het mooi zijn als het Markermeer in 2018 weer veilig is om te bevaren en we de opening van de haven van de Marker Wadden per schip mee kunnen maken. Want wat ziet het er schitterend uit!

Foto: Holland Luchtfotografie.
De toekomstige haven van de Marker Wadden. Foto: Holland Luchtfotografie.
Marker Wadden geprojecteerd over Amsterdam. Tekening: ©Vista/Natuurmonumenten. Het eilandenrijk wordt 800 hectare groot.
Een historisch moment: een eerste stuk van de Marker Wadden komt boven water door opgespoten slib vanuit baggerschip Edax van Boskalis. Foto Marten van Dijl/Natuurmonumenten.
Een detail van bovenstaande foto, het opspuiten van het eerste stukje Marker Wadden. Foto: Marten van Dijl/Natuurmonumenten.

Blog: Het kleinste vissersdorp van Europa

Varen is leuk. Alleen al omdat op het water al je dagelijkse beslommeringen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Maar varen is vooral ook leuk omdat je op plaatsen komt waarvan je nog nooit hebt gehoord. Laaksum bij Stavoren is zo’n plek waar we afgelopen zomer zomaar ineens terecht kwamen. Het wordt in de volksmond het kleinste vissersdorp van Europa genoemd. Dat geloof ik meteen.

Volgens Wikipedia is Laaksum is bekend om de vangst van Laaxumer bot. Dat is een soort platvis. Er staan er elf huizen en een boerderij. En er staat een schuurtje om te vallen. Maar de belangrijkste trekpleister van Laaksum is toch wel de haven. Er ligt een (1) vissersboot en een halve boot ligt naast de haven als een soort monument. De geschiedenis vouwt zich om je heen.

Het (halve) houten schip op de voorgrond doet het niet meer. Achteraan ligt het laatste vissersschip van Laaksum, de HL6.

Om in de sfeer te komen bekijk ik een docu van Omrop Fryslan. De reportage is gemaakt voor het honderd-jarig bestaan van de haven in 2012. Bestaat die haven nog maar honderd jaar, denk ik dan, en voordat ik het weet ben ik via het internet verzeild in het jaar 1632 toen de Laaksumer vissers een natuurlijke inham bij Mirns als haven gebruikten. Ik zal jullie daar verder niet mee lastig vallen.

Wat ik wel ga vertellen is dat blijkt dat ik afgelopen zomer, in mijn haast om een mooie foto van de haven te maken, het omvallende schuurtje helemaal over het hoofd heb gezien. En laat dat nu het meest besproken gebouwtje van heel Laaksum zijn!

Het is de Hang, een voormalige zoutloods, die in 1925 werd gebouwd om aal te zouten en te roken. Ook werd er vis verhandeld. De loods is bijzonder, want gebouwd van kalksteen en mag daarom niet worden gesloopt. Jarenlang is gesteggeld over de bestemming van het monument.

De historici in de omgeving hadden er graag een vissersmuseum in gezien, maar de politici hebben anders beslist: er komt een viswinkel.

Wat ik nu hartgrondig hoop is dat wanneer we de volgende keer in Laaksum zijn, de Hang helemaal is opgeknapt en dat de beroemde Laaxumer bot in de schappen ligt. Blank en niet grondig van smaak zoals andere soorten bot, want gevangen op de harde – niet modderige – bodem van het Vrouwenzand voor de kust van Stavoren.

By the way: min of meer toevallig kwamen we dit weekeind vlak langs Laaksum. Daarom toch nog een foto van de Hang.

Dit gebouwtje achter het monumentje lijkt rijp voor de sloop, maar wordt verbouwd tot viswinkel.
En omdat we er toch waren ook nog een extra foto van de HL6, het laatste vissersschip van Laaksum.

Blog: hoe koop je een boot in Duitsland?

We hadden ‘m al twee keer bekeken, de Sollux 27 die te koop lag in Grouw en op 2 april trokken we de stoute schoenen aan: we gingen ‘m kopen. Hoeveel zullen we bieden, vroeg P. onderweg in de auto. Maar we waren net te laat, de boot was verkocht…. De teleurstelling was groot. En evenals alle voorgaande avonden ging P. ’s avonds weer alle websites met boten te koop langs. De volgende ochtend, het was een zondag, kwam P. triomfantelijk naar beneden, met de mededeling:

“ik heb ons bootje gevonden! En ik heb ook al gezegd dat ik ‘m wil kopen!”

Een klein puntje: het schip lag in Bremen. En hoe koop je een boot in Duitsland? Gelukkig bleek dat allemaal niet zo ingewikkeld. We hebben er een taxateur op los gelaten, die was uiterst complimenteus over de Canicula en voordat we het wisten voer de boot met een ingehuurde schipper richting Nederland. Na twee dagen kwam de Canicula aan in Emden, waar wij aan boord konden stappen en met z’n drieën ging het de Eems over richting Delfzijl. Daar stapte de schipper op de trein en wij gingen via Appingedam, het Eemskanaal, het Van Starkenborghkanaal, het Reitdiep, Dokkumer Nieuwe Zijlen en Leeuwarden verder Friesland in. Op naar de thuishaven.

De thuishaven van de Canicula