Zuidelijke vestingsteden vaarroute

De kanonnen staan er nog, maar hun gebulder klinkt al lang niet meer in Woudrichem, Heusden of Willemstad. Vestingsteden die ons land moesten beschermen tegen vijandelijke legers. Hun functie hebben ze verloren, maar ze zijn nog steeds heel indrukwekkend! Tijdens deze zuidelijke vestingsteden vaarroute kom je langs acht vestingsteden, stuk voor stuk zeer de moeite waard om aan te leggen!

Willemstad De Canicula — Willemstad is een goed bewaard gebleven vestingstad, waar je prachtig kunt aanleggen

Specs zuidelijke vestingsteden vaarroute

We varen van Heusden aan de Bergsche Maas naar Woudrichem, Gorinchem, Dordrecht en Willemstad. Voorbij Willemstad pakken we een klein stukje Volkerak mee, waarna we Noord-Brabant binnenvaren over de Dintel. We varen terug naar Heusden via Oudenbosch, Breda en Geertruidenberg.

Tekst gaat door onder de foto

Sluizen en bruggen

Zes sluizen kom je tegen: de Wilhelminasluis bij Andel, de Lingesluis voor Gorinchem, de Ottersluis naar het Wantij en de Volkeraksluizen voorbij Willemstad. Bij het invaren van de Dintel kom je door de Mandersluis, daarna volgt nog de Marksluis in het Markkanaal.

De bruggen die je tegenkomt zijn allemaal hoog genoeg of beweegbaar. De laagste vaste brug is de Willem-Alexanderbrug in Breda met 3.20. De hele tocht is zo’n 165 kilometer lang. Met onze gemiddelde snelheid van 9 km per uur geeft dat een vaartijd van ongeveer 18 uur. Door het sluizen onderweg moet je wel rekening houden met wat extra reistijd.

Download route in Waterkaarten app

Wij gebruiken de Waterkaarten app. Heb jij die app al geïnstalleerd en ben je ingelogd met een actief (proef)abonnement? Sla dan Stap 1 over en ga meteen naar Stap 2 om de route te downloaden. De vaarroute wordt dan automatisch geopend in de Waterkaarten app in de tab ‘Routes’.

Heb je de Waterkaarten app nog niet? Dan kun je de app hieronder downloaden en 7 dagen gratis uitproberen. Download eerst de app (Stap 1) en klik daarna op Stap 2 om de route in je tablet of mobiel te openen.Met een klik op de banner hieronder kun je nu de vaarroute openen op je tablet of je mobiele telefoon.

Grachten worden havens

In veel voormalige vestingsteden zijn de grachten omgebouwd tot haven, zodat wij watersporters kunnen aanleggen op de mooiste plaatsen. Maar wat is eigenlijk een vestingstad? Dat is een plaats die strategisch gelegen plaatsen moest beschermen, zoals een grens of belangrijke water- of landwegen. Om verder te kunnen met hun opmars moesten vijandelijke legers vestingsteden één voor één veroveren. Ze werden dusdanig ontworpen dat de vijand vanuit meerdere posities onder vuur genomen kon worden. De vestingen werden aan elkaar geschakeld met forten en land dat onder water gezet kon worden, tot zogenoemde waterlinies.

Zuiderwaterlinie

Dwars door Nederland zijn diverse waterlinies aangelegd, zoals de IJssellinie, de Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam. Van Zeeland tot aan Grave in Noord-Brabant ligt de oudste, langste en meest beproefde waterlinie: de Zuiderwaterlinie. De linie is in de 17e en 18e eeuw opgeknapt en uitgebreid door de beroemdste vestingbouwer van Nederland: Menno van Coehoorn. Om de forten en vestingsteden in stand te houden is een hele organisatie opgezet, die wandelingen organiseert, fietsroutes heeft gemaakt en afgelopen jaar ook vaarroutes heeft ontwikkeld. En wij hebben daar een handje bij geholpen!

Vestingstad Heusden

We beginnen onze vaartocht in Heusden. Maar kijk voordat je vertrekt vooral even rond in dit prachtig gerestaureerde vestingstadje. Het ziet er nog net zo uit als in 1646! Aanlegmogelijkheden genoeg: buiten de vestingwal met uitzicht op de Maas, of in het schattige haventje dat je ziet op de afbeelding onder. Lange tijd was het gedempt, maar gelukkig is het in ere hersteld!

Van Heusden naar Woudrichem

Routebeschrijving: Vaar Heusden uit bakboord de Bergsche Maas op. Meteen aan stuurboord zie je de imposante keersluis de Kromme Nolkering. Vaar hier onderdoor het Heusdensch Kanaal in. Vaar even voorbij het plaatsje Aalburg op de splitsing bakboord uit, de Afgedamde Maas op. Je komt langs plaatsen als Aalst, Veen en Moleneind. Bij Poederoijensehoek moet je door de Wilhelminasluis. Even verder zie je tussen de bomen aan stuurboord Slot Loevestein opdoemen. Aan bakboord ligt Woudrichem. De afstand tussen Heusden en Woudrichem is 17 kilometer. Wat er te beleven valt in Woudrichem?

Van Woudrichem naar Gorinchem

Ben je uitgekeken in Woudrichem? Vaar verder over de Afgedamde Maas, die uitkomt in de Boven Merwede. Ga bakboord uit. Kijk bij het oversteken goed uit voor de binnenvaartschepen, die met hoge snelheid over de rivier varen. Het kan er ook best spoken.

Aan stuurboordkant ligt Gorinchem. Ga stuurboord uit door de Lingesluis. De eerste brug die je tegenkomt is de Peterbrug van H28, maar daar hoef je niet onderdoor, want tussen de sluis en de brug zijn aanlegplaatsen. De afstand tussen Woudrichem en Gorinchem is 3 kilometer. Ga je mee op ontdekkingstocht door Gorinchem?

De Ottersluis en de Biesbosch

Vaar Gorinchem uit via dezelfde route en ga stuurboord uit. Even verder splitst de rivier zich in de Beneden Merwede en de Nieuwe Merwede. Hou bakboord aan totdat je halverwege de bocht aan stuurboord de Ottersluis ziet, die de toegang is naar de Sliedrechtse Biesbosch en het Wantij, dat naar Dordrecht voert.

Een uitstapje naar de Biesbosch maken? Ga na de Ottersluis meteen bakboord uit. Gebruik de nieuwste waterkaarten vanwege de steeds veranderende ondieptes tussen de riviereilanden en de zand- en slikplaten. Misschien spot je er zelfs een paar bevers!

Van de Biesbosch naar Dordrecht

Hou na de Ottersluis bakboord aan en vaar over het Wantij naar Dordrecht. Steek de Oude Maas over. Vaar na een paar honderd meter opnieuw de Oude Maas over richting de Grote Kerk. Onderaan z’n voet vind je jachthavens in de Nieuwe Haven, of in Maartensgat. De afstand tussen Gorinchem en Dordrecht is 22 kilometer. En een tip: Dordrecht moet je gezien hebben!

Van Dordrecht naar Willemstad

Ga in westelijke richting verder op de Oude Maas en vaar onder de imposante spoor- en verkeersbrug door. Na de industriehavens kun je bakboord uit naar de druk bevaren Dordtse Kil. Ga aan het eind van de rivier stuurboord uit het Hollands Diep op. Voorbij het industriegebied Moerdijk zie je aan de overkant Willemstad opdoemen. Steek het Hollands Diep over tussen de snelvarende binnenvaartschepen door. In Willemstad kun je buiten of binnen de vestingmuren liggen. De afstand tussen Dordrecht en Willemstad is 24 kilometer. Kijk met ons mee in Willemstad!

Van Willemstad naar Oudenbosch

Routebeschrijving: Vaar vanuit Willemstad het Hollands Diep over tussen de binnenvaartschepen door, in westelijke richting. Je ziet de Volkeraksluizen van verre. Het is groot water, dat wat rommelig kan zijn. Hou stuurboordkant aan voor de jachtensluis.

De Canicula Volkeraksluizen — Het sluizencomplex vanaf het Hollands Diep. Aan bakboord de beroepsvaart, aan stuurboordzijde de pleziervaart

Over de Dintel

Vaar na de sluis een stukje het Volkerak af. De eerste waterweg aan bakboordzijde is de toegang naar de Dintel, die moet je hebben. Passeer de Mandelsluis en ga over de Dintel naar Stampersgat. Vlak voor Stampersgat kun je stuurboord uit naar Roosendaal. Dat doen we een ander keertje. De volgende afslag bij het buurtschap Schans voert over de Mark naar Oudenbosch. Oudenbosch is vooral bekend om z’n imposante Agatha en Barbara Basiliek, een kleine kopie van de Sint Pieter in Rome. De tocht is 22 kilometer.